Lịch sử hình thành nhà thờ Đức Bà

Ngay sau khi chiếm được Sài Gòn năm 1859, Pháp đã gấp rút cho lập nhà thờ để làm nơi cử hành Thánh Lễ cho người công giáo. Sau nhiều lần chuyển đổi và tu sửa, đô đốc Nam Kỳ Duperre đã tổ chức một cuộc thi vẽ đồ án thiết kế cho nhà thờ mới. Vượt qua hàng chục đồ án thiết kế khác, đồ án của kiến trúc sư J. Bourard đã được chọn mang đậm phong cách kiến trúc Roman pha trộn nghệ thuật Gothic.

Sau khi đồ án được chọn, nhà thờ chính thức được khởi công năm 1877 và chính kiến trúc sư J. Bourard đã đứng ra trực tiếp giám sát xây dựng công trình. Mọi vật liệu xây dựng như xi măng, sắt, thép,… đều được đưa từ Pháp sang. Sau 3 năm, công trình được hoàn thành và đưa vào sử dụng và tiêu tốn hết khoảng 2.500.000 franc Pháo theo tỉ giá thời bấy giờ.

Lúc đầu chưa có đỉnh nhọn trên 2 tòa tháp chuông, năm 1894 mới được gắn thêm theo phương án của kiến trúc sư Gardes, 2 tòa tháp chuông cao 57m. Năm 1920, ở mỗi bên tháp chuông người ta đặt thêm 1 cây thánh giá cao 3,5m , ngang 2 m. Tổng chiều cao của nhà thờ từ mặt đất lên đỉnh là 60.5m. Tháp chuông sở hữu 6 quả chuông với tổng trọng lượng là 25.850kg nặng nhất Đông Dương thời đó.

Nội thất thánh đường được thiết kế thành một lòng chính, hai lòng phụ, tiếp đến là hai dãy nhà nguyện. Thánh đường có sức chứa khoảng 1.200 người, với hai hàng cột chính hình chữ nhật gồm tổng cộng 12 chiếc tượng trưng cho 12 vị thánh tông đồ. Đằng sau những cột chính là hành lang với các khoang đặt khoảng hơn 20 bàn thờ với các tượng thánh nhỏ làm bằng đá trắng tinh xảo. Hệ thống chiếu sáng của thánh đường được thiết kế bằng điện. Ban ngày thì được chiếu sáng bằng ánh sáng mặt trời, thông qua các cửa kính màu và các lỗ thông gió.