ĐỀN THỜ MAI AN TIÊM - “ÔNG TỔ DƯA HẤU”
ĐỀN THỜ MAI AN TIÊM - “ÔNG
TỔ DƯA HẤU”
Sinh
ra là một phần máu thịt của đất Việt, những câu chuyện cổ tích luôn gắn liền trực
tiếp với tuổi thơ của mỗi người. Sự tích quả dưa hấu kèm theo giai thoại về một
chàng trai Mai An Tiêm – khiêm nhường, khảng khái, không mê vật chất, là một
trong những câu chuyện được ông bà ta truyền lại qua rất nhiều đời. Vùng đất Nga
Sơn tỉnh Thanh Hóa tương truyền là nơi cuối cùng gia đình Mai An Tiêm sinh sống,
họ đã lập nên một đền thờ để tưởng nhớ, tri ân công lao khai phá của bậc tiền
nhân.
GIAI
THOẠI GẮN LIỀN VỚI MAI AN TIÊM
Tương truyền vào đời Hùng Vương thứ 18, có
một chàng trai trẻ tuổi Mai An Tiêm chẳng may bị bọn thương lái đem đến bán cho
Hùng Vương. Nhưng với sự thông minh, sáng dạ, càng ngày vua càng quý mến cậu,
ban phát bổng lộc, chức tước cũng như tin yêu mà gả con gái mình.
gì, từ của cải, vật chất đến người hầu kẻ hạ, chính sự hào nhoáng xung quanh ấy
đã khiến những kẻ nịnh thần sinh lòng ghen ghét mà tìm cách gièm pha, phá bĩnh.
Một hôm, Mai An Tiêm tổ chức tiệc thường niên mời các quan chức, khách quen, mọi
người không ngớt lời khen ngợi chàng, Mai An Tiêm nhún nhường, tự nhiên bảo:” Có gì đâu! Tất cả mọi thứ trong nhà này đều là
vật tiền thân của tôi cả! “ Một câu nói bình thường nhưng khi đến tai Hùng
Vương nó đã trở nên thật ngạo mạn, xấc xước. Điều này khiến vua bực tức khi nghĩ
rằng An Tiêm đã không biết quý trọng những gì mình ban tặng mà lại còn ngạo mạn.
Ngài liền đày cả gia đình An Tiêm ra một hòn đảo vắng, không người chỉ đề lương
thực đủ dùng trong bốn tháng.
chàng vẫn cố gắng tiếp tục cuộc sống. Bất ngờ một hôm, An Tiêm bỗng thấy một
con chim từ trời Tây bay lại, thả xuống cho cành năm, sáu hạt dưa vương vãi trên
đất. Thấy thế chàng liền cuốc đất trồng thử. Mấy tháng sau thực sự những hạt giống
ấy đã đâm chồi, các cây lớn nhanh bò lan khắp mặt đất. Khi bổ ăn thử, nếm thấy
vị thanh thanh, ngọt dịu An Tiêm mừng rỡ đặt tên cho nó là “Tây Qua”, sau này đổi thành trái “Hấu”, ngày
nay hay gọi là Dưa Hấu.
Được mùa, dưa hấu ngày càng nhiều, gia đình
Mai An Tiêm liền nhớ đến vua Hùng. Chàng tìm cách khắc chữ lên quả, chờ nước lên
chàng bỏ chúng xuống biển dạt vào bờ mong có thể đến được tay vua. Quân lính tình
cờ thấy liền đem dâng lên vua Hùng. Ngài ăn thử và vui mừng khen ngon, biết được
gia đình chàng không những không chết mà còn chứng minh thật sự tiền bạc với An
Tiêm chỉ đơn giản là vật tiền than. Vua sai người đón cả nhà họ về, phong lại
chức tước.
THỜ MAI AN TIÊM – DẤU ẤN TỪ NGÀN XƯA
Để tưởng nhớ công
lao khai phá bờ cõi đất nước, người dân xã Nga Phú, huyện Nga Sơn, tỉnh Thanh Hóa
đã quyết định xây nân một đền thờ làm nơi lưu giữ huyền thoại ấy qua bao đời. Đến
năm 1989, đền thờ Mai An Tiêm chính thức được UBND tỉnh Thanh Hóa cấp bằng công
nhận là Di tích lịch sử - văn hóa.
Đến thăm ngồi đền,
các bạn sẽ không còn thấy những con đường ngột ngạt, khói bụi, mà thay vào đó sẽ
là nhưng cánh đồng lúa xanh ngát, những đồi núi bao quanh như những bức tường thành.
Ngôi đền được
thiết kế theo hình chữ “Đinh” với 5 gian
nhà tiền đường và 3 gian hậu cung phỏng
theo kiến trúc đình đền Việt Nam. Bên cạnh
đó, người dân còn thiết kế cổng vào cũng là cổng tứ trụ gồm 4 cột theo cổng tứ
trụ truyền thống, trên đỉnh trụ đắp Phượng lật, bốn mặt lồng đèn đắp hoa văn
trang trí hính Long - Ly - Quy - Phượng.
LỄ HỘI MAI AN TIÊM - NÉT ĐẸP VĂN HÓA KHÔNG THỂ THIẾU
Một khi đã vạch ra kế hoạch đến thăm nơi này thì
các bạn không thể bỏ lỡ lễ hôi Mai An Tiêm hằng năm, được tổ chức từ ngày 12 kéo
dài đến khoảng ngày 15 tháng 3 (âm lịch). Đây sẽ là dịp dân làng nơi đây tụ họp
vui chơi cùng nhau, khơi dậy mối liên kết từ ngàn ngày xưa, lan tỏa mãnh mẽ
truyền thống, văn hóa và đặc biệt là tưởng nhớ công lao của Mai An Tiêm – “Ông
tổ Dưa Hấu”.
Lễ hội được tổ chức với nhiều hoạt
động đặc sắc như rước kiệu, dâng hương, lễ tế, thi nấu cơm, ném lao, nhẩy dây,
kéo co, thi leo núi hái lượm, hội trại, biểu diễn ca nhạc. Theo đó, phần lễ sẽ đảm bảo trang nghiêm, trọng thể, mang tính cộng đồng;
cùng với đó các hoạt động trong lễ hội được chuẩn bị chu đáo với nội dung thiết
thực mang tính giáo dục truyền thống cao, kết hợp hài hòa giữa văn hóa dân gian
và văn hóa hiện đại có sự lan tỏa rộng rãi.
