26-04-2019 bởi Giang Giang

Làng rèn Phúc Sen - Vẹn nguyên truyền thống người Nùng

Mấy trăm năm cha truyền con nối, nghề rèn dao đã nuôi sống biết bao người dân tộc Nùng, trở thành một nét văn hóa truyền thống độc đáo của vùng đất Quảng Uyên, Cao Bằng.

Đường đến làng rèn Phúc Sen

Làng rèn Phúc Sen thuộc xã Phúc Sen, huyện Quảng Uyên, cách thành phố Cao Bằng khoảng 30 km về phía đông. Từ Hà Nội có thể di chuyển theo quốc lộ 3 qua Thái Nguyên, Bắc Kạn để đến Cao Bằng tham quan làng rèn Phúc Sen. Trước khi đến được làng, bạn sẽ phải đi qua một cung đường núi hùng vĩ dẫn lên huyện vùng cao Quảng Uyên. Nơi đây phong cảnh hữu tình, bạn có thể dừng lại ngắm cảnh và chụp ảnh trước khi thăm thú làng rèn. 

Cung đường núi huyện Quảng Uyên

Làng rèn Phúc Sen - giữ lửa cha ông, bao đời vẫn thế

Bước đến nơi chưa thấy tiếng người đã thấy tiếng đe, tiếng búa sập sình, ấy là bạn đã tìm đúng đến làng Phúc Sen. Dảo bước vào làng, bạn sẽ thấy lửa than rực cháy trong các "lò luyện dao" và tóe lên hoa lửa như pháo hoa.


Hoa lửa nghề rèn

Đây là nơi sinh sống của người Nùng An với trang phục đặc trưng là quần áo màu chàm. Phúc Sen có 10 xóm thì đến 6 xóm làm nghề rèn với hơn 150 hộ, khoảng 400 thợ lành nghề và hàng trăm thợ phụ. Người dân nơi đây chủ yếu rèn dao và nông cụ để bán đi các nơi. Điểm đặc biệt là thợ rèn ở đây không chỉ có đàn ông mà còn có phụ nữ. Các cô, các chị trông ôm con dịu dàng là thế nhưng khi bắt tay vào rèn thì tiếng búa đanh thép chẳng thua kém đàn ông, thế mới biết phụ nữ nước ta giỏi giang lắm, chẳng có gì là không làm được cả. Nghề rèn ở làng Phúc Sen bởi sự cần mẫn của mỗi người thợ rèn mà được gìn giữ đến tận bây giờ.

Khung cảnh rèn dao của người Nùng An

Đồ rèn Phúc Sen sao bao đời vẫn sống?

Không phải tự nhiên mà sản phẩm rèn tay của làng nghề Phúc Sen có thể trụ vững cả trăm năm trước sự đổi thay của thị trường, đặc biệt là khi hàng hóa Trung Quốc không ngừng đổ vào Việt Nam với giá cả rẻ và mẫu mã phải chăng. Sản phẩm của người Nùng An xét về mẫu mã chắc chắn sẽ thua kém hàng Trung Quốc. Nhưng họ có bí quyết rèn truyền từ đời này qua đời khác nên dao, kéo của họ dùng rất bền mà không han gỉ. Nông cụ của họ cũng được bà con Hà Giang, Bắc Kạn, Nghệ An, Hà Nội vô cùng tin tưởng đặt hàng.

Ngay cả cách bán hàng của bà con Nùng An cũng vô cùng thân thiện. Bạn hoàn toàn có thể để xe máy nhà này rồi qua nhà khác mua đồ. Bà con nơi đây không tính toán thiệt hơn vì đều là hàng xóm láng giềng. Đến chơi nhà sàn của họ, họ sẽ nhiệt tình kể bạn nghe truyền thống làng rèn với niềm từ hào vui sướng lắm. Người Nùng An lúc nào cũng hiếu khách và chân chất như chính cái cày, cái cuốc mà họ tạo ra.

Người dân xã Phúc Sen bày bán sản phẩm rèn

Lý do du lịch làng rèn Phúc Sen

Huyện Quảng Uyên là một vùng cao với phong cảnh vô cùng sinh động. Dù đi phượt hay đi ô tô đến đây bạn đều cảm nhận được một không khí trong lành tuyệt vời, khác hẳn với thủ đô xô bồ và bụi bặm.


Toàn cảnh Quảng Uyên

Đến với Phúc Sen, bạn sẽ được ngắm những ngôi nhà sàn phong cách làng rèn: tầng 1 vừa làm xưởng rèn, vừa để máy cày, kho lúa, kho ngô; tầng trên có bàn thờ ở giữa nhà, chung quanh là bếp nấu, chỗ tiếp khách, chỗ ngủ....

Nơi đây cũng là thiên đường của những món ăn ngon. Món ăn mà không phải ai cũng dám thử có lẽ là bánh trứng kiến.

Cứ mỗi độ tháng 4, tháng 5, người dân Cao Bằng lại mang dao vào rừng tìm những ổ kiến đen béo mẩy về làm bánh trứng kiến. Vỏ bánh là gạo tẻ và gạo nếp trộn chung, đem ngâm nước vài tiếng rồi xay thành bột. Nhân bánh là trứng kiến xào với hành mỡ và lá hẹ. Bánh được bọc bằng lá vả đã được tước gân. Vị bánh ngậy và thơm phức.

Bánh trứng kiến

Vịt quay 7 vị là hương vị bạn chẳng thể tìm thấy nếu không đến Cao Bằng. Có 2 yếu tố để tạo nên món vịt quay trứ danh ở đây là vịt và cách ướp gia vị cho vịt. Chỉ có loại vịt nặng khoảng 2 kg, thịt chắc, lông sáng, ức đầy mới có thể tạo ra món vịt quay 7 vị ngon nhất. Đương nhiên, bí quyết ướp vịt bằng 7 loại nguyên liệu của người Tày ở miền Đông Cao Bằng thì không ai biết. Chỉ biết gia vị được cho vào bụng vịt và dùng tre khâu lại, trần qua nước sôi, phết mật ong và dấm rồi quay trên than củi nỏ để tránh bị ám khói. Nhiều công đoạn như vậy mới tạo ra một món ăn là đủ hiểu món vịt quay này đáng thử đến mức nào rồi đúng không?

Vịt quay 7 vị

Bí đỏ nhồi thịt, rau dạ hiến, bánh khảo, xôi trám, hạt dẻ Trùng Khánh, mận Bảo Lạc,... là những món ngon Cao Bằng mà bạn nên thử trong chuyến đi của mình.

Bên cạnh làng rèn Phúc Sen, bạn có thể ghé thăm thác Bản Giốc, hồ Thang Hen, chùa Đà Quận, nghiêu Sơn Lĩnh,...

Hãy nhanh tay lên kế hoạch cho chuyến đi sắp tới của mình nhé!